Tiết kiệm sai cách không giúp ta giàu hơn

Dù muốn tiết kiệm cũng cần biết cách đúng để làm vì nếu sai cách cũng chẳng giúp ta giàu hơn chút nào.

Rất nhiều người có cách nghĩ đơn thuần rằng chỉ cần bớt chi tiêu, cái gì tự làm được thì làm để khỏi mua hay thuê là tiết kiệm. Tuy nhiên, thực tế tính toán cho thấy điều ấy đôi khi cho tác dụng ngược nếu thời gian ta bỏ ra quá nhiều để thực hiện nó.

Vì sao lại nói vậy? Có lẽ chúng ta cần đọc kỹ bài "Tôi giàu nhanh hơn kể từ khi ngừng tiết kiệm từng xu" được đăng trên báo VnExpress như thế này:

Khoe mình tiết kiệm được 10 USD nhờ tự làm nước sốt thay vì mua, cô gái Mỹ tỉnh ra khi nghe bạn trai hỏi "thế em tốn mấy giờ?". 

Việc cố gắng tiết kiệm có thể sẽ khiến bạn tốn tiền hơn nếu cách dè sẻn đó lại mất nhiều thời gian. Bài chia sẻ của Amanda Reaume, một cây viết, nhà sáng lập trang tài chính cá nhân cho lớp trẻ ở Mỹ Millennial Personal Finance, cho bạn thấy rõ hơn điều này.

Lối sống chi ly của tôi bắt đầu từ những năm tuổi 20 khi tài chính còn eo hẹp và tôi tìm đủ mọi cách để tiết kiệm từng đồng lẻ. Lúc đó tôi làm công việc được trả lương thấp trong một đơn vị gây quỹ và phối hợp với các chương trình phi lợi nhuận. Thu nhập ít ỏi khiến tôi chẳng bao giờ dám mơ tới những món đồ xa xỉ, dù nhỏ nhất. 

Trước khi mua gì, tôi phải đắn đo, so sánh tới lui. Tôi trở thành chuyên gia săn hàng second-hand. Tôi còn tự làm nước sốt, nước trộn salad từ những nguyên liệu rẻ có sẵn ở nhà. Ngay cả khi lương cao hơn, tôi tiếp tục mua đồ cũ, rẻ và cất bớt tiền đi. Nhờ vậy, tôi đã có được một khoản kha khá để dành trước khi bước sang tuổi 30.

Tôi đã tưởng mình biết cách dùng tiền và tiết kiệm là giải pháp hay nhất cho tới một ngày tôi khoe với bạn trai - tên Gio - về việc mình đã tiết kiệm được nhiều thế nào nhờ việc tự làm nước sốt. Anh ấy hỏi vậy tôi đã tốn bao nhiêu thời gian. Tôi bỗng bối rối. Thời điểm ấy, tôi mới bắt đầu sự nghiệp và chưa làm được nhiều tiền, nên việc dành thời gian rảnh để giữ chi phí sinh hoạt thấp nhất có thể là hợp lý chứ?


Nhưng lần sau, khi đi mua đồ tạp hóa, tôi đã thử làm một phép tính. Tôi xem giá của lọ nước sốt và tính rằng nếu tự làm, tôi sẽ tiết kiệm được 10 USD. Nhưng để giữ được 10 USD đó, tôi phải mất một tiếng rưỡi - tức là một giờ của tôi trị giá không hơn 7 USD - con số ít hơn cả mức lương tối thiểu. 

Việc này khiến tôi phải đánh giá lại cách tiết kiệm tiền của mình và tính toán xem liệu mình có thể kiếm được bao nhiêu mỗi giờ từ việc tiết kiệm đó. So sánh 2-3 cửa hàng chỉ để tìm ra chỗ nào bán giấy vệ sinh, nước giặt rẻ hơn chút xíu có lẽ không đáng.

Trải nghiệm này khiến tôi nghĩ: Vậy mình có thể làm gì với khoảng thời gian dư để có thêm tiền, thay vì tập trung quá nhiều vào việc không tiêu đi? Trong lúc rảnh, Gio viết blog đánh giá các dụng cụ dã ngoại và việc này giúp anh ấy tăng thu nhập đáng kể. Điều đó truyền cảm hứng để tôi bắt đầu một trang cá nhân viết về tài chính cho lớp trẻ.

Vì vậy, thay vì dành hằng giờ làm mứt và nước sốt, tôi dùng thời gian đó để viết blog. Với sự chăm chỉ và chút may mắn, sau khoảng 4 tháng, nó khiến tôi nhận được những lời đề nghị viết được trả phí và thậm chí cả một hợp đồng làm sách. Bên cạnh đó, thay vì đặt tất cả thu nhập vào ngân hàng như trước, tôi tự hỏi liệu có cách nào khác để tiền lại đẻ ra tiền?

Tôi dành khoản tiền kiếm được từ việc viết lách để góp với Gio lập một công ty nhỏ chuyên bán các sản phẩm đồ tập thể thao. Tôi cũng nhận được lời đề nghị mua trang web của mình. Tôi nhận thấy mình càng đầu tư nhiều thời gian vào công việc, tôi càng kiếm được nhiều. Chỉ khoảng một năm rưỡi, thu nhập và tổng tài sản đã tăng hơn gấp đôi mà tôi chẳng cần để ý tới việc phải tiết kiệm hay cắt giảm các chi phí sinh hoạt.

Hiện tại tôi tiêu xài thế nào

Tôi không phủ nhận ý nghĩa của việc tiết kiệm bởi điều đó đã giúp tôi thu vén cuộc sống trong giai đoạn mình còn túng thiếu. Nhưng, sự lựa chọn tài chính tốt nhất tôi có là ngừng xem thường thời gian của mình. 

Tôi thích nấu ăn, vì thế thỉnh thoảng tôi vẫn tự làm mứt hay nước sốt nhưng tôi cũng thoải mái trả tiền vì sự tiện lợi như mua đồ ăn đã sơ chế hay rau củ thái sẵn. Tôi cũng mua thêm nhiều đồ trên mạng để không phải chạy từ cửa hàng này qua cửa hàng khác nhằm chọn được giá tốt.

Tôi không sợ phí tiền cho những thứ tạo niềm vui cho bản thân như một kỳ nghỉ xứng đáng hay một chiếc váy đắt tiền bởi tôi không còn phải quá căng thẳng vì mức lương thấp. Vì kiếm được nhiều hơn, tôi có thể cân bằng giữa tiêu cho sinh hoạt hằng ngày với việc tiếp tục để dành cho nghỉ hưu cũng như trả khoản cho ngôi nhà tương lai. 

Vấn đề quan trọng là: Tôi tập trung nhiều hơn vào việc làm sao để tiền tăng nhiều hơn thay vì lo lắng quá nhiều về việc cắt giảm tiêu. Cuối cùng, tôi ước mình nhận ra điều này sớm hơn bởi tôi nghĩ mình vừa có thể để dành được nhiều tiền hơn vừa có tuổi đôi mươi vui vẻ, thoải mái hơn.

Vì vậy, nếu bạn cảm thấy mình đang tiêu tốn nhiều giờ để săn phiếu mua hàng giá rẻ (và chẳng thích thú gì), hãy tính toán xem mình tốn bao nhiêu thời gian cho việc đó - và tự hỏi liệu bạn có thể dùng thì giờ đó để làm điều gì khác mang lại hiệu quả tốt hơn không.

Mọi người thấy đấy, tiết kiệm đúng là biết căn chỉnh thời gian hợp lý giữa việc tăng thu nhập và giảm chi tiêu. Quá lo nghĩ cho việc chi li từng đồng sẽ mất đi thời gian quý báu vốn có thể dùng để kiếm được con số nhiều hơn thế gấp vài lần.